Jedną z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych na rynku liniowych czujek dymu jest model DOP-40 produkowany przez polskiego producenta firmę Polon-Alfa. Model ten znalazł zastosowanie w ogromnej liczbie instalacji pożarowych i dzięki przystępnej cenie, niezawodności oraz doskonałym parametrom technicznym stał się powszechnym narzędziem w detekcji zjawisk pożarowych.

Poza klasyczną wersją czujki DOP-40 (dostępnej także w innej wersji tj. DOP-6001) przeznaczonej do instalacji w systemach sygnalizacji pożaru SSP, producent oferuje również wersję DOP-40R - czujka "R" wyposażona w bezpotencjałowy przekaźnik z możliwością zasilania i wyzwalania bezpośrednio z centrali alarmowej.
 

W przypadku detekcji zjawisk pożarowych w obiektach mniejszych i typowych rozwiązaniem są punktowe czujki dymu, ciepła lub łączące kilka cech w jednym czujki wielodetektorowe. Czujki punktowe  posiadają odpowiedni zasięg, dzięki któremu zamontowanie jednej czy maksymalnie kilku sztuk w pomieszczeniu zapewnia skuteczną detekcję w chronionej strefie.

Problemem staje się jednak detekcja w obiektach o dużych gabarytach. W obiektach o przestrzeniach otwartych czy pomieszczeniach wysokich takich jak hale, magazyny, obiekty produkcyjne itp. Zastosowanie czujek punktowych jest często uciążliwe bądź wręcz niemożliwe. Przy dużej powierzchni, kolejny problem może stanowić wykonanie instalacji kablowej do poszczególnych czujek punktowych, ograniczenia w wysokości ich montażu czy wreszcie koszt prac z tym związany.

Czujki DOP posiadają oczywiście wszelkie atesty pożarowe CNBOP, natomiast tam gdzie nie ma wymogów stosowania profesjonalnych systemów SAP, a niezbędna jest skuteczna detekcja idealnym rozwiązaniem, może być liniowa czujka dymu zintegrowana z centralą systemu alarmowego.
 

Czujka liniowa składa się z dwóch elementów, nadajnika i odbiornik, bądź czujki oraz odpowiedniego lustra – reflektora pryzmowego. Zarówno odbiornik jak i lustro montowane są na przeciwległej ścianie w stosunku do samej czujki - nadajnika.

W przypadku czujki DOP-40 nadajnik jak i odbiornik podczerwieni znajduje się w tej samej obudowie, elementem odbijającym wiązkę jest lustro lub zespół luster w zależności od wymaganego zasięgu pracy. Wewnątrz czujki znajduje się wskaźnik laserowy ułatwiający montaż oraz wskazanie dokładnego toru optycznego czujki.

Detekcja w tego typu czujkach jest odmienna do klasycznych czujek punktowych. Czujki liniowe działają na zasadzie pomiaru pochłoniętego światła wiązki podczerwieni przez produkty spalania występujące przy zjawiskach pożarowych. Polega to  na ciągłej analizie przezroczystości optycznej powietrza w przestrzeni pomiędzy czujką a reflektorem.

W czujkach liniowych czułość określa się procentowo. Zmniejszenie światła docierającego do odbiornika w stosunku do wiązki wyemitowanej. W czujce DOP-40 czułość ustawiana jest progowo – 18% czułość najwyższa, następnie  30%, 50%. Procentowy stopień czułości ustalany jest dla czujki przed jej montażem i wynika z odległości, na której dana czujka będzie pracować.

 

 

Czujkę DOP-40R wraz z lustrem ze względu na sposób budowy, montuje się w dwóch przeciwległych punktach (ściany, konstrukcje, słupy), w taki sposób, aby czujka (odbiornik i nadajnik) oraz lustro widziały się bez jakichkolwiek ograniczeń.

Do współpracy z czujką oferowane są dwa lustra, E39-R8 o zasięgu od 5 do 50m oraz zespół luster o zasięgu od 50 do 100m. Kolejnymi elementami są folia testująca oraz lustro serwisowe, które podobnie jak lustra nie wchodzą w skład zestawu. Folia oraz lustro to podzespoły ułatwiające odpowiedni montaż i kalibrację czujników względem zwierciadeł odbijających promienie.

Odległość pomiędzy czujką DOP, a lustrem może wynosić od 5, aż do 100m. Maksymalna strefa dozorowa emitowanej wiązki z obu stron to około 6m. Maksymalna powierzchnia dozorowanej strefy może dochodzić nawet do 1200m2 i w ten sposób zastępuje około 20 zwykłych czujek punktowych.

W czujkach występują następujące stany pracy: dozór,  alarm, uszkodzenie lub przerwanie strumienia.

Czujka przy czystym – przezroczystym powietrzu pracuje w stanie dozorowania. Przy pojawieniu się dymu, i gdy jego gęstość przekroczy ustawiony próg widoczności / czułości – pojawia się stan alarmowania. Przerwanie promienia lub jego odbicie poprzez zasłonięcie czujki przez obce obiekty sygnalizowane jest jako uszkodzenie.

Przy montażu należy zachować minimalne odległości od ewentualnych obiektów mogących znajdować się w promieniu działania czujki. Zgodnie z poniższym rysunkiem należy zachować minimum 0,5m odległości w poziomie od centralnego promienia emitowanego przez czuję do odbiornika – lustra.

 

 

Źródło: Polon-Alfa

 

 

Rys. 1: Schemat podłączenia czujki DOP-40R do centrali alarmowej metodą 2EOL/NO

(2EOL Normally Open – normalnie otwarta i podwójnie sparametryzowana)

 

W testach pożarowych, którym poddawane są czujniki SSP wszystkich liczących się producentów, przedstawiana jest przydatność konkretnego czujnika przy występowaniu różnego rodzaju zjawisk pożarowych. Przydatność określana jako A i B, gdzie A – Czujka bardzo przydatna, B- czujka przydatna.